Oncidium
Rodzina (formalnie podplemię) Oncidium jest
bardzo duża i obejmuje mnóstwo odmian i ponad tysiąc gatunków.
Ta instrukcja uprawy dotyczy najczęściej spotykanych w kwiaciarniach
oncidiów, które mają gruszkowate pseudobulwy, cienkie liście
i rozgałęziające się kwiatostany, a kwiaty w kolorze żółtym
i mahoniowym.
Światło:
Od niskiego do średniego poziomu, w granicach 15000-20000
luksów. Najlepiej rosną w jasnym, rozproszonym świetle.
Idealne będzie wschodnie lub zachodnie okno. Może też być
okno południowe pod warunkiem zastosowania odpowiedniego
cieniowania.
Temperatura:
W zimie temperatura nocą powinna wynosić od 13 do 18°C, a w lecie 16 do 20°C. Natomiast w dzień temperatura przez cały rok powinna wynosić od 20 do 30°C. Zachowanie niższych temperatur nocnych jest istotniejsze zimą (optymalne są temperatury nocne w okolicach 15-16°C). Latem rośliny zwykle tolerują nieco wyższe temperatury, chociaż z kolei przegrzanie roślin wystawionych na pełne południowe letnie słońce może skończyć się ich uśmierceniem. W wypadku utrzymywania się latem na parapecie temperatur powyżej 35°C absolutnie konieczne jest cieniowanie (np. żaluzjami) lub przestawienie roślin.
Z kolei zimą należy uważać na wietrzenie podczas mrozów
- przewianie rośliny silnym prądem powietrza o temperaturze
0°C lub poniżej może spowodować przemarznięcie liści objawiające
się ich szklistością i więdnięciem. Silne przemarznięcie
może doprowadzić do śmierci całej rośliny. Szok temperaturowy
(także podczas transportowania roślin zimą) może spowodować
także opadanie kwiatów i pąków.
Wilgotność powietrza:
Wymagana jest wilgotność 40% lub wyższa, ale nie jest ona
krytycznym czynnikiem, chociaż przy 60% wilgotności rośliny
rosną nieco lepiej. Można to osiągnąć przy pomocy nawilżacza,
albo umieszczając roślinę na tacy z kilkucentymetrową warstwą
keramzytu lub innego porowatego materiału. Kiedy podlewamy
roślinę, wypływająca woda przecieka przez porowaty materiał
na tacę, a parując zapewnia roślinie wyższą wilgotność.
Należy jednak uważać, aby doniczki nie stały w wodzie, ale
ponad nią, zapewniając dostęp powietrza do korzeni także
od spodu. Najłatwiej to zrobić, kładąc na wierzchu metalową
siatkę (taką do budowy klatek dla zwierząt) lub kratkę dostępną
w sklepach ogrodniczych.
Rośliny można też rano zamgławiać, ale ważne jest, aby
liście obeschły przed nocnym obniżeniem temperatury. Roślin
nie należy zamgławiać zimą, bo w niższych temperaturach
i przy obniżonym metabolizmie są bardziej podatne na gnicie
wywołane pozostawaniem wody w kątach liści. Należy unikać
zamgławiania wodą z kranu, a używać wyłącznie deszczówki
lub wody destylowanej. W wypadku dysponowania tylko wodą
z kranu lepiej całkowicie zrezygnować z zamgławiania, ponieważ
powoduje to bardzo szkodliwe dla storczyków gromadzenie
się kamienia wodnego w kątach liści.
Woda:
Wszystkie storczyki epifityczne, do których należy znakomita
większość storczyków tropikalnych, bezwzględnie wymagają
przeschnięcia podłoża przed kolejnym podlaniem. Jest to
najważniejszy aspekt uprawy tych roślin! ICH PODŁOŻE NIE
MOŻE BYĆ PRZEZ CAŁY CZAS RÓWNOMIERNIE WILGOTNE!!! Należy
je podlewać mocno, ale odpowiednio rzadko - dorosłe rośliny
zwykle raz na 7 do 9 dni. Zbyt częste podlewanie, bez okresu
przeschnięcia, powoduje gnicie korzeni i w końcu doprowadza
do śmierci rośliny!!! Jest to najczęstszy błąd przy uprawie
pierwszego storczyka, ponieważ jest to najistotniejsza różnica
między traktowaniem epifitów i innych roślin doniczkowych.
Zachowanie okresu przeschnięcia po każdym podlaniu to 99%
gwarancji sukcesu w uprawie storczyków. Wilgotność podłoża
można sprawdzić, wkładając do podłoża drewniany patyczek
na głębokość 7-10 cm. Po wyjęciu sprawdzamy jego koniec.
Jeżeli ma kolor ciemniejszy, to znaczy, że podłoże jest
jeszcze wilgotne i należy poczekać z podlewaniem jeszcze
dzień lub dwa.
Do podlewania najlepsza jest deszczówka, woda z filtra
odwróconej osmozy lub destylowana. Można podlewać wodą z
kranu, najlepiej przegotowaną i odstaną, ale wymaga to bezwzględnie
corocznego przesadzania (dokładnej wymiany podłoża bez powiększania
doniczki). Podlewać należy obficie i dokładnie, upewniając
się, że woda wycieka wszystkimi otworami doniczki.
Zalecanym sposobem podlewania wszystkich storczyków jest
wstawianie całej doniczki do naczynia z wodą (np. wiaderka),
tak aby była zanurzona po brzegi, i przetrzymanie jej tak
przez 15 minut do godziny. To jedyny sposób dający pewność,
ze podłoże nasiąkło w całej objętości, a korzenie "powietrzne"
wystające z doniczki też pobrały wodę. Jest to szczególnie
istotne w wypadku oncidiów, ponieważ mają one tendencję
do wyrastania w górę - młode pseudobulwy bardzo często wyrastają
powyżej poziomu podłoża i wypuszczają dużą liczbę wiszących
korzeni.
Nawożenie:
Należy stosować (ogólnie dostępne w hipermarketach i w sklepach ogrodniczych) nawozy dla storczyków. Na etykietach wielu roślin i nawozów dla storczyków podawana jest informacja, aby rośliny nawozić co miesiąc. Większość osób uprawiających storczyki stosuje się jednak do zasady "weakly weekly", co oznacza nawożenie co tydzień (czyli przy każdym podlewaniu), ale bardziej rozcieńczonym nawozem - zwykle 1/4-1/2 zalecanej na opakowaniu dawki nawozu dla storczyków. Jeżeli nawozi się przy każdym podlewaniu, to co miesiąc lub co dwa miesiące podłoże powinno być przepłukane czystą wodą bez nawozu. Nie jest to trudne - wystarczy po prostu raz na jakiś czas podlać roślinę obficie czystą wodą bez nawozu. Optymalne postępowanie w tym wypadku jest następujące: najpierw należy normalnie podlać rośliny, aby rozpuścić nagromadzone sole. Po około godzinie podłoże należy przepłukać wodą w ilości równej dwukrotnej objętości doniczki.
Kwitnienie:
W zależności od odmiany Oncidium sezonem kwitnienia może
być dowolna pora roku, ale najczęściej kwitną jesienią i
wiosną. Niektóre hybrydy mogą kwitnąć 2-3 razy w roku. Dla
zainicjowania pędów kwiatowych po zakończeniu wzrostu przez
najmłodszą pseudobulwę (która jeszcze nie kwitła) trzeba
umieścić roślinę w takim miejscu, aby w nocy temperatura
spadała poniżej 18°C. Takim chłodniejszym miejscem w mieszkaniu
może być parapet blisko szyby okiennej. W tym czasie należy
także znacznie ograniczyć ilość wody, podlewając tylko raz
na 14-20 dni przez okres dwóch miesięcy. Dojrzałe pędy kwiatowe
bardzo często rozgałęziają się i w wypadku niektórych odmian
mogą mieć nawet 50 lub więcej kwiatów w kwiatostanie.
Foto: ©
Copyright Orchid Greenhouse. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Po przekwitnięciu, gdy wszystkie kwiaty opadną, a pęd
kwiatowy uschnie, można go wyciąć dość nisko, uważając jednak,
aby nie uszkodzić pseudobulwy i liści. Po kwitnieniu łodygę
po prostu się wycina (nisko przy pseudobulwie), ponieważ
roślina nie powtarza kwitnienia na starej łodydze.
Foto: ©
Copyright Jerzy Dziedzic. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jak w wypadku większości storczyków o sympodialnym typie
wzrostu, te storczyki nie kwitną drugi raz z tej samej pseudobulwy
- łodygi kwiatowe wyrastają wyłącznie z nowych pseudobulw
dojrzałych w danym sezonie. Stare pseudobulwy nie są już
aktywne i po 2-4 latach zrzucają liście. Ponieważ stanowią
jednak magazyn wody i pożywienia dla nowych przyrostów,
więc w miarę możliwości (uwzględniając rozsądną pojemność
doniczki i estetykę) nie należy ich odcinać.
Przesadzanie:
W wypadku tych roślin podłoże powinno zawsze być przewiewne
z zachowanymi dużymi przestrzeniami powietrznymi. Do sadzenia
jakichkolwiek storczyków tropikalnych nie wolno stosować
ziemi ogrodowej!!! Jako podłoże stosuje się mieszaninę,
która szybko przepuszcza wodę, ale część tej wody jest w
stanie zatrzymać. Zalecana jest kora sosnowa o średniej
granulacji (1-1,5 cm) z dodatkiem węgla drzewnego, perlitu
lub keramzytu i odrobiny torfu włóknistego. Podłoże może
także składać się z samej kory sosnowej lub chipsów kokosowych
bez innych dodatków. Przesadzamy zwykle co 2 lata, gdy podłoże
rozkłada się lub roślina wyrasta z doniczki. Są to zasady
obowiązujące przy podlewaniu wodą o zalecanej niskiej zawartości
minerałów (wodą destylowaną, deszczówką lub wodą z filtra
odwróconej osmozy). Jednak w wypadku podlewania wodą z kranu
(także przegotowaną i odstaną itd.) należy bezwzględnie
przesadzać co roku. Przesadzanie wykonuje się od wiosny
do początku lata. Zastosowana doniczka powinna być tak mała,
jak to tylko możliwe - w wypadku corocznego przesadzania
(i jeśli roślina nie rozrosła się gwałtownie) może to być
ta sama doniczka, więc przesadzanie w takim wypadku polega
tylko na wymianie podłoża na nowe i przepuszczalne. Rośliny
posadzone w podłożu z kory delikatnie wyjmujemy z doniczki.
Oczyszczamy korzenie ze starego podłoża, uważając aby nie
połamać zdrowych, żywych korzeni. Obcinamy wszystkie martwe,
zgniłe, brązowe, gąbczaste lub puste w środku korzenie.
Zdrowe korzenie są białe lub jasnobeżowe, jędrne w dotyku
i te zostawiamy. Roślinę umieszczamy w nowej doniczce tak,
aby najstarsza pseudobulwa dotykała jej krawędzi, robiąc
z przodu miejsce na nowe przyrosty na 1-2 lata. Rośliny
NIGDY nie należy rozdzielać na pojedyncze pseudobulwy -
minimalnym podziałem jest grupa 3-4 zrośniętych pseudobulw.
Po przesadzeniu przez tydzień do 10 dni roślin nie podlewa
się.
Przydatne łącza:
Orchidarium > Storczyki
od A do Z (opisy uprawy gatunków)
Orchidarium > Galeria > Oncidium
(fotografie hybryd i gatunków)
Polskie Towarzystwo Miłośników Orchidei > FAQ
(najczęściej zadawane pytania)
Tłumaczenie materiałów źródłowych: Grażyna Siemińska
Edycja: Jerzy Dziedzic
|
